Waarom deze Vlaamse schrijver sinds de islamterreur in Parijs stil was

Vandaag stelt Dirk Leyman in de boekenbijlage van De Morgen de vraag waar de Vlaamse schrijvers blijven in het debat over de terreuraanslagen van vorige week in Parijs: “Er heerst een bijna loden stilte over Charlie Hebdo en op de opiniepagina’s blinken auteurs grotendeels uit door afwezigheid. (…) Je zou toch verwachten dat figuren als David Van Reybrouck, Tom Lanoye, Stefan Hertmans, Monika van Paemel of Erwin Mortier zich in de meningsvorming mengen.”

Ik vond het een nogal gratuite opmerking – alsof niet binnen de week reageren zou betekenen dat een schrijver niet geëngageerd is; alsof het niet toegestaan is de tijd te nemen voor enige reflectie en afstand op een moment waarop de meningen over elkaar heen buitelen.

Ik heb, voor de duidelijkheid, niet gezwegen omdat ik niet geëngageerd zou zijn. Ik meen te mogen beweren dat ik dat wel ben, zeker als het op kritiek op godsdienst en dus ook op de islam aankomt. Maar als ik bij mezelf te rade ga over waarom ik de voorbije week heb gezwegen, en dat heb ik naar aanleiding van het stuk van Leyman dus gedaan, dan is het antwoord tweeledig. Lees verder

Iraanse ‘Zwarte Piet’ door de VN al vier jaar lang beschermd als Werelderfgoed

haji-firuz-r
Haji Firuz

Als iemand die Iran volgt en de geschiedenis van het land goed kent, moet ik, in het kader van de discussie over het vermeende racistische karakter van Zwarte Piet, toch hiervan melding maken: ook Iran kent een soort zwarte piet, ‘haji firuz’ genaamd. Haji Firuz, een figuur die in het zwart is geschminkt en felrode lippen heeft, is jaarlijks in de Iraanse straten op te merken tijdens het feest van het Perzische nieuwjaar, ‘Noruz’, dat jaarlijks samenvalt met het begin van de lente, omstreeks 20 maart. Haji Firuz speelt tamboerijn en zingt liedjes voor kinderen en hun ouders. De traditie zou stammen uit de tijd dat in het oude Perzië het zoroastrisme nog de staatsgodsdienst was, voor de komst van de islam. Haji Firuz zou een vuurbewaker voorgesteld hebben van wie de huid zwartgeblakerd is door de rook. De energie van de schepper wordt in het zoroastrisme weergegeven door zonlicht en vuur. Aan het eind van jaar zou Haji Firuz bij mensen zijn langsgeweest en hen aangespoord hebben om hun oude spullen te verbranden.

Het christendom heeft als godsdienst heel veel elementen ‘gestolen’ van het zoroastrisme, dus het zou niet verwonderlijk zijn dat ze voor de figuur van Zwarte Piet ook daar hun inspiratie vonden. Met racisme heeft het dus niets te maken.

In 2009 werd het feest van Haji Firuz vermeld op de Lijst van Meesterwerken van het Orale en Immateriële Erfgoed van de Mensheid. In 2010 werd de feestdag ook erkend door de VN.

De VN is vandaag de organisatie die nu ‘onze’ Zwarte Piet’ racistisch en een terugkeer naar de slavernij noemt.

Is daarmee niet alles gezegd?

Column: Nasrin, Jafar, Shahla en Afshin

sticker-free-Nasrin-Sotoudeh-Amsterdam

Normaal plaats ik mijn zaterdagse rechtbankcolumn voor De Morgen niet online. Deze keer doe ik dat wel, omdat de column anders dan anders is, en omdat er niets zo belangrijk is als vrijheid, en het besef van de onschatbare waarde daarvan.

Deze week wil ik niet schrijven over beklaagden in Belgische rechtbanken. Er is iets anders waar ik uw aandacht moet op vestigen. U leest dit stuk de dag nadat in Iran presidentsverkiezingen hebben plaatsgevonden. Vier jaar geleden woonde ik die verkiezingen ter plaatse bij. Lees verder

Column: Een zomerzee van vrijheid

Mideast Iran Presidential Elections

Ik wilde dit stukje beginnen met een anekdote over een fijne festivalervaring, maar iets anders vloeide uit mijn pen. Vier jaar geleden was ik in juni op rondreis door Iran, tijdens de presidentsverkiezingen van 2009. Iraniërs stemden toen massaal voor verandering, maar door fraude met de stembusgang kwam de conservatieve president Ahmadinejad opnieuw aan de macht. Het straatprotest werd zo hardhandig in de kiem gesmoord dat Iraniërs amper nog openlijk in opstand durven te komen, en dat terwijl er, op het moment dat u dit leest, opnieuw presidentsverkiezingen plaatsvinden in dat magische land dat dagelijks wordt verkracht door fanatieke ayatollahs. Lees verder

Isfahan, vier jaar geleden

Oude man in Musavi bijeenkomst

© Pieter-Jan De Pue

Exact vier jaar geleden was ik in Isfahan op de verkiezingsrally die voormalig president Khatami er hield op het wonderlijke Naqsh-e Jahanplein. Fotograaf Pieter-Jan De Pue maakte er dit haast iconische beeld: in Iran wordt de verandering overwegend geleid door vrouwen en jongeren – al krijgen ze vandaag ook steeds vaker steun van de oudere generaties die meestreden tijdens de Islamitische Revolutie. Volgende week vrijdag zijn er in Iran presidentsverkiezingen. Voor wie een kernachtig beeld wil hebben van de kandidaten en hun kansen, is dit artikel op de site van The Guardian interessant.

Regisseur Abbas Kiarostami: “De situatie in Iran is nooit zo duister geweest”

Exact vier jaar geleden zat ik in het vliegtuig naar Teheran om verslag uit te brengen van de presidentsverkiezingen van 2009, en om later een boek te schrijven over de reis. Ik had toen niet kunnen bedenken dat regisseur Abbas Kiarostami vandaag gelijk zou hebben wanneer hij in een interview zegt dat Iran er slechter dan ooit voor staat. De twee kandidaten die enige hervorming wilden doorvoeren – ex-president Rafsanjani en Esfandiar Rahim Mashaei – zijn door ayatollah Khamenei uitgesloten van de verkiezingen van 14 juni aanstaande, wat zelfs de kleinzoon van ayatollah Khomeini ‘ongelooflijk’ noemt.

Op deze blog zal ik de komende tijd af en toe verslag uitbrengen van de ontwikkelingen in Iran in aanloop naar de verkiezingen van 14 juni.

Slechte microben

Deze column verscheen in Vacature Magazine van 25 mei

Straks zijn er in Iran presidentsverkiezingen en is het alweer vier jaar geleden dat ik de gecontesteerde stembusgang van 2009 meemaakte. Ik trok toen een aantal weken met de trein door het land en schreef daar mijn eerste boek over. Wat me ter plekke meteen opviel, was hoeveel ouderen in Iran nog steeds vrijwillig aan het werk waren. Achter de receptie van mijn hotel in Qom stond een man die zo kromgebogen was dat het hem moeite kostte me aan te kijken. Hij was vroeger bakker, maar liet zijn vijf winkels aan zijn zonen over en kocht het hotel waarvan hij al een paar jaar de eigenaar was. Ik vroeg verbaasd waarom hij op zijn leeftijd – tachtig! – niet gewoon met pensioen ging. Hij lachte. “Dit is Iran. Zolang het kan, blijf je werken. Ik heb altijd genoten van wat ik deed, en dit is mijn gezegde: “God staat naast de bakker die gezond brood aan de mensen geeft.”’

Lees verder

Spanning tussen Iran en VS over Straat van Hormuz

De spanning tussen Iran en de VS over de strategisch belangrijke Straat van Hormuz stijgt. Amerika heeft vandaag een krachtig signaal gestuurd aan Iran: ze verkochten 84 straaljagers aan Saoedi-Arabië en zullen helpen bij de modernisering van nog eens 70 andere toestellen. De uitbreiding van de Saoedi-Arabische vloot moet het land in staat stellen om zich te verdedigen tegen ‘externe bedreigingen’, aldus de VS.

Iran dreigde de voorbije dagen de Straat van Hormuz af te sluiten als er nieuwe internationale sancties komen tegen zijn atoomprogramma – het is niet de eerste keer dat de Islamitische Republiek daarmee dreigt. De engte is een belangrijke scheepvaartroute voor aardolie en verbindt de Perzische Golf met de Golf van Oman. Lees verder

Nieuwe sancties EU tegen Iran treffen ook Syrië; Iran roept op tot protest vanavond

De Europese Unie heeft woensdag sancties ingesteld tegen het Quds Korps, een in het buitenland opererende elite-eenheid van de Iraanse Revolutionaire Garde

Volgens de EU bevoorraadt het Quds Korps de Syrische veiligheidsdiensten en helpt het bij het neerslaan van de opstand in Syrië. In de aankondiging van de sancties op de website van de EU stond woensdag dat ‘het Quds Korps technische assistentie heeft verleend, de Syrische veiligheidsdiensten heeft bevoorraad en de onderdrukking van burgerprotesten heeft ondersteund’. Andere doelwitten van de nieuwe sancties zijn onder andere enkele Syrische generaals en naaste medewerkers van president Bashar Assads jongere broer Maher, van wie men vermoedt dat hij het bloedige optreden tegen de betogers in Syrië aanstuurt. Hassan Turkmani, een voormalig minister van defensie en speciaal gezant voor president Assad, wordt ook in de nieuwe sancties genoemd. Lees verder