Deze column verscheen in Vacature Magazine van 11 mei, dat u hier kan lezen 

Nu ik stilaan van mijn pen kan leven, heeft mijn moeder het al een tijd niet meer gezegd, maar vroeger kreeg ik het zeker één keer per maand te horen: ‘Je was beter in het onderwijs gegaan.’ Telkens beet ik op mijn tong en probeerde ik niet kwaad te worden, maar meestal ging het mis.

Ik volgde na mijn studie Germaanse talen geen lerarenopleiding omdat ik niet de roeping voelde om les te geven. Ik was een tijdlang freelance journalist, en vijf jaar geleden koos ik ‘fulltime’ voor het schrijverschap. Beide beroepskeuzes leid(d)en vaak tot financiële onzekerheid, en het was op die momenten dat mij – trouwens niet alleen door mijn moeder – werd meegedeeld dat ik ‘nog altijd de lerarenopleiding kon volgen’. Zelfs zonder dat extra diploma kon ik in het onderwijs terecht, klonk het. Ik zou ‘goed verdienen, en veel vakantie hebben, en later een goed pensioen.’ Mijn moeder wenste me een job in het onderwijs toe omdat ze het beste met me voorhad, en dat kan ik haar uiteraard niet kwalijk nemen. Haar uitspraak stoorde me wel omwille van de gedachtegang die eraan ten grondslag ligt: het onderwijs als een gemakkelijk vangnet voor werk- en financiële zekerheid.

Ik dacht aan de wens van mijn moeder toen ik vorige week een lezing had in een school ergens in Vlaanderen. Een van de leraressen bleek met mij gestudeerd te hebben, en we praatten over een medestudente van vroeger, die altijd had beweerd nooit in het onderwijs te gaan en er zelfs minachtend over sprak. Tot mijn verbazing vernam ik dat ze intussen al tien jaar lesgeeft. ‘Tja’, zei de lerares na mijn lezing, ‘ze vond geen werk in de privé, dus koos ze maar voor het onderwijs.’ Zo ken ik helaas veel leraren, zelfs van mijn leeftijd: eigenlijk droomden ze van iets anders, maar toen dat lastig bleek, kozen ze ‘maar’ voor het onderwijs. Ik ken een leraar geschiedenis die zijn leerlingen al zijn hele loopbaan verkondigt dat hij eigenlijk journalist was willen worden. Welke boodschap geef je daarmee aan jongeren? Is passie voor je werk dan niet ook een ‘vaardigheid’ die een leraar zou moeten doorgeven? Is ons onderwijs niet een van de belangrijkste pijlers van onze samenleving, en zouden mensen het dus nooit mogen beschouwen als een veilige exit wanneer een andere droom niet kan worden ingevuld? Het onderwijs als een vangnet zien is een blamage voor de leraren die hun job wél met passie uitoefenen.

Ik heb, lieve moeder, financieel zwarte sneeuw gezien, maar ben blij dat ik niet naar je luisterde, en nimmer een klas over Nederlandse literatuur heb gedoceerd terwijl ik eigenlijk zélf die literatuur wilde maken. Mijn werk zal mijn passie zijn of zal niet zijn, en ik wens alle jonge mensen die het lerarentekort zullen opvullen hetzelfde. Enkel zo wil ik oud worden: terugkijken, glimlachen en denken dat ik altijd heb gedaan waar ik verzot op was. Of om met het Fernando Pessoa te zeggen: Leg al wat je bent/In ’t minste wat je doet./Zo blinkt de maan in ieder meer geheel/Wijl zij verheven leeft.