Wat protest betreft hebben we vandaag onder meer verwende vakbondslui, terechte indignados en dappere strijders die in Syrië met gevaar van eigen lijf en leden de straat opkomen. Een groep protesterende mensen die in onze media echter weinig aandacht kregen, zijn de Britten die afgelopen week hun stem lieten horen voor de deur van de Kensal Rise-bibliotheek in Brent, een district in het noordwesten van Londen. Het bestuur besliste daar achttien maanden geleden dat zes van de twaalf bibliotheken in Brent moesten sluiten, waarmee volgens The Guardian de weg wordt geplaveid voor gelijkaardige plannen in Engeland en Wales. Buurtbewoners stelden voor om Kensal Rise, een bibliotheek die in 1900 werd geopend door Mark Twain, kosteloos te laten runnen door vrijwilligers, maar ook dat kon de gemeenteraad van Brent niet overtuigen. Afgelopen woensdag vormde een grote groep buurtbewoners een lange ketting om de ambtenaren tegen te houden die de boeken van de planken zouden komen halen. Een dag later deelde de gemeenteraad van Brent mee dat er ruimte was voor dialoog en voorlopig uitstel van sluiting.

Hevig protest wanneer een bibliotheek de deuren dreigt te sluiten zie ik Vlaanderen niet zo snel gebeuren. Bibliotheken zijn nochtans een stevig gevecht waard: weinig plekken waar ik zo graag kom en waaraan ik zulke gloedvolle herinneringen bewaar. Ik kom uit een arbeidersgezin, met een vader die lasser-frezer was in een plasticverwerkend bedrijf en een moeder die huisvrouw was, maar elke week moesten mijn zus en ik verplicht naar de bibliotheek. Je mocht een leesplankje kiezen in een felle kleur, en dat moest netjes op de plek worden gestopt waar je ter consultatie een boek had uitgehaald dat je eventueel wilde meenemen. Ik maakte nog de tijd bij waarin de bibliotheek niet gedigitaliseerd was, en er zodus in het boek een kaartje stak met daarop een datumstempel die aangaf wanneer het boek ontleend was. Elke week ging ik met rode oortjes naar huis. Thuis werd aan boeken geen geld gespendeerd, dus zonder bibliotheken was ik waarschijnlijk niet geworden wat ik vandaag ben. Toen ik eenmaal ‘groot’ genoeg was om beneden in de volwassenenafdeling boeken te mogen ontlenen, begon ik met The Catcher in the Rye van J.D. Salinger. Ik ben nooit meer gestopt met lezen.

In God de Vader geloof ik allang niet meer, maar in bibliotheken kan ik vandaag nog de heilige sfeer proeven die ik als kind in kerken heb ervaren. De stilte. Het gevoel met z’n allen met iets bezig te zijn dat hoger en groter is dan jezelf. Een geur die je alleen op die plek kan vinden. Digitalisering is fantastisch; vooruit met die geit, maar bibliotheken als fysieke plekken waar ons collectief geheugen is opgeslagen moeten we zo lang mogelijk in ere blijven bewaren. Ik herhaal de woorden van een protesterende man aan de voordeur van Kensal Rise Library: “We verdedigen de bibliotheek en we gaan niet moreel inferieur zijn aan de Victorianen die ze 111 jaar geleden gebouwd hebben.” Leve de e-reader, maar vooral leve het papieren boek, en leve de plekken waar mensen kosteloos kunnen genieten van het mooiste en meest nuttige tijdverdrijf dat er is: lezen.

Deze column verscheen in ‘De Morgen’ van 21 mei 2012