Ik kwam thuis na eenenveertig kilometer fietsen onder grijze wolken, schopte mijn koersschoenen uit, zette de televisie aan en ging op mijn Perzisch tapijt liggen. Zoals altijd na het sporten was ik in een licht euforische stemming, maar die sloeg meteen om toen de eerste woorden die uit mijn scherm schalden als glibberige wormen in mijn oor kropen: ‘De cuisson van uw zalm is werkelijk schitterend.’

Er is geen ontsnappen aan de kookhype die Vlaanderen in zijn greep heeft. In de boekhandel, een plek waar ik vanwege beroepsmisvorming vaak kom, staren Piet Huysentruyt en Jeroen Meus me week na week beaat glimlachend aan. Ik sla een krant open en lees in dramatisch grote letters dat Peter Goossens, ocharme, platte rust nodig heeft. BV’s van het zevende knoopsgat komen op zenders naar willekeur schaamteloos hun kookkunsten etaleren, zelfs als ze die hoegenaamd niet in huis hebben.

Voorwaar, voorwaar, ik zeg u: koken is de nieuwe religie. De speeltijd van God is in Vlaanderen voorbij, maar niet getreurd: koken is de gedroomde lightversie van het geloof dat ons ooit dagelijks zijn zalving, heil en zielenrust wilde brengen. Op zondag laat je je niet langer de les spellen door mijnheer pastoor maar door SOS Piet, die, de West-Vlaamse zuinigheid en de korte aandachtsspanne van de moderne mens indachtig, de tien geboden heeft gereduceerd tot drie. Gij zult, op straffe van een gratis schort van de firma-Huysentruyt, geen vis laten zwemmen in te veel boter, hoegenaamd niet als het merk daarvan niet de zegen kreeg van pastoor Piet. Want, beste kindjes, wat hebben wij vandaag geleerd? Dat je van vet een dikke poep krijgt! En dat mag niet! Dat vinden wij niet goed! Echter, waar verbod is, loert voor goede gelovigen de overtreding om de hoek, dus lapt men de regels uit de massaal aangeschafte kookbijbels aan de laars. Vloei maar, boter. Zwem maar, visje. Directe beloning voor je flinke daden, want die hemel van vroeger, daar moest je toch verdomd lang op wachten.

SOS Piet was de eerste echte BV-profeet van Vlaanderens nieuwe staatsgodsdienst en profileert zich ook als dusdanig: hij is naar eigen zeggen de man die ‘zijn volk wil leren koken’ en ook Nederland zal veroveren, want ja, de kookreligie teistert intussen ook onze noorderburen – niet langer regent het eerst in Roosendaal om daarna pas in Essen te druppelen. Profeten Piet, Peter, Wout en Jeroen worden elke dag vervoegd door nieuwe adepten die staan te springen om de leer te verspreiden. Gezegend is niet langer de familie die een non of pastoor in haar rangen heeft, maar een jongeling die chef-kok wil worden. Vaak lijden de volgelingen van de kookreligie ook aan hardnekkige bekeringsdrang: talrijk zijn de mensen die mij aanraden om ‘toch eens te gaan koken’, omdat dat ‘inspirerend en rustgevend’ is. Uren achter het fornuis doorbrengen maakt me alleen maar bloednerveus, maar wie dat hardop beweert, wordt door velen als abnormaal beschouwd – wat zeg ik, als een ketter.

Samen met de kookhype is ook een opmerkelijk pseudolyrisch taaltje ontstaan. Een stuk vlees is niet langer goed gebakken, maar heeft een ‘homogene cuisson’. Je bent volslagen ongecultiveerd als je een ‘amuse-gueule’ gewoon een ‘aperitiefhapje’ noemt, en sommigen ontwaren in Sergio Herman een dichter wanneer hij het heeft over ‘een sexy, hedendaags gerechtje vol kippenvelmomentjes’. Helemaal erg wordt het wanneer de Nederlandse taal gezellig verkracht wordt tot Vlaamse tussentaal op de cover van een kookboek dat waarachtig Goe gebakken heet.

Kook jullie kippenvelmomentjes bijeen, Vlaanderen, eet jullie buikje rond, maar probeer mij er niet elke dag van te overtuigen dat in de keuken staan rust brengt. Daarvoor heb ik mijn eigen recepten, en die kunnen zo goed in elkaar geflanst zijn dat ik ze kan proeven: men heeft ontdekt dat er gedichten/ bestaan die zo goed zijn gemaakt dat de woorden / veranderen in wat ze beschrijven/ zodat het woord vlees vlees wordt, het woord brood/ brood, het woord wijn wijn. (Rutger Kopland)

Deze column verscheen in ‘Uitgelezen’ in De Morgen van 24 augustus 2011