Deze column verscheen in de Krant van West-Vlaanderen van 10 april

Vorige vrijdag, kwart over zes ’s morgens. Ik neem de trein naar Brussel, waar in het Vlaams Parlement om acht uur de slotshow begint van Heerlijk Helder, de actie voor klare taal van het Radio 1-programma Hautekiet waarvan ik de voorzitter ben. Buiten begint de zon aan haar klim naar boven. Zo majestueus zijn de kleuren waarmee ze dat doet, dat het lijkt alsof in de hemel William Turner zijn penseel heeft bovengehaald.

Van dat rustgevende tafereel is het in de trein echter moeilijk genieten. De man naast mij zit te gamen op zijn iPad, en blijkbaar moet daarbij absoluut het geluid aan. Tegenover me luistert een tiener naar muziek, maar het nut van een koptelefoon ontgaat haar volledig: de hele coupé kan ‘meegenieten’. Wanneer de trein uiteindelijk in Brussel aankomt, heb ik zes mensen een luidruchtig telefoongesprek horen voeren.

Ik denk terug aan de uitzending van Reyers Laat waarin ik vier dagen eerder te gast was. Aan tafel zat ook drumster Isolde Lasoen. Zij is het gezicht van ‘30 dagen stilte zoeken’, een campagne van de Vlaamse overheid die mensen wil wijzen op het belang van stilte. Omdat stilte voor een muzikante als Lasoen niet vanzelfsprekend is, zal ze elke dag bewust even de stilte opzoeken. Want, zo lichtte ook psychiater Dirk De Wachter in de studio toe, stilte is goed voor de levenskwaliteit.

Helemaal juist. Zo lawaaierig zijn onze levens geworden dat je stilte inderdaad al bewust moet gaan opzoeken, maar in de beslotenheid van een trein is dat sinds de opkomst van mp3-spelers, smartphones en tablets schier onmogelijk geworden. Voeg die geluidsvervuiling toe aan de vertragingen, slechte dienstregeling en te korte treinstellen, en ik begrijp perfect waarom veel treinreizigers dagelijks hun beklag doen over de NMBS.

Het kan nochtans anders. Dat beseffen ze in Nederland al langer, want daar hebben alle treinen een stiltecoupé. Natuurlijk vind je op die plek soms ook mensen die de regels met voeten treden, maar doorgaans kan je er in alle rust een boek lezen. Sinds 2013 werd op de Nieuwe Intercity Dubbeldekker naast de stiltecoupé zelfs een werkcoupé ingevoerd, waar je ook zachtjes mag praten. De bovenverdieping is er ingericht voor lezende en werkende reizigers en heeft ook gedeeltelijk stiltecompartimenten. Beneden zijn er alleen praatcoupés.

Wat een droom: de trein kunnen nemen zonder dat je oren geteisterd worden door een lawine aan lawaai. In de Belgische treinen is er alleen nog de oubollige indeling van 1^ste en 2^de klas, maar hoeveel meer mensen zouden niet gebaat zijn bij een indeling in stilte- en praatcoupés? Vorige week kondigde de NMBS aan dat ze haar tarieven wil verhogen. Dat zou alleen mogen op voorwaarde dat daar iets tegenover staat. Een betere dienstverlening, uiteraard, en daar hoort ook bij dat de NMBS mee evolueert met de tijd en reizigers de kans biedt om de stilte op te zoeken. Daar wil ik gerust een extra toeslag voor betalen.

Of zal de NMBS ook die trein missen?