De Europese Unie zet de invoer van ruwe olie uit Iran stop. Dat hebben de ministers van Buitenlandse Zaken maandag beslist op een bijeenkomst in Brussel. Het gaat om de zwaarste Europese sanctie tegen het Iraanse regime sinds het begin van het nucleair conflict in 2005. De sancties moeten Iran ertoe bewegen om de onderhandelingen over het nucleaire programma te hervatten. Europa volgt hiermee het Amerikaanse voorbeeld. Eind 2011 tekende de Amerikaanse president Barack Obama een wet die financiële instellingen sanctioneert die zaken doen met de Iraanse Centrale Bank, het belangrijkste instituut voor de olie-export.

Het embargo gaat onmiddellijk in voor nieuwe contracten voor ruwe olie en afgeleide olieproducten. Lopende contracten zijn nog geldig tot juli. In mei zullen de ministers een stand van zaken opmaken over de uitvoering van de sancties.

Na China is de EU de belangrijkste importeur van Iraanse olie. Een verbod op de import van ruwe olie zal Iran dan ook aanzienlijke schade toebrengen. Twintig procent van de Iraanse olie-export is bestemd voor de Europese markt.

Ook probleem voor Europese landen

Voor sommige Europese landen betekent het embargo op Iraanse olie echter een fikse aderlating. Iran vertegenwoordigt weliswaar slechts 5,7 procent van de totale Europese import, maar sommige zuidelijke lidstaten zijn in aanzienlijke mate afhankelijk van olie uit Iran. Griekenland en Italië kopen respectievelijk 25 en 13 procent van hun olieconsumptie in Iran. Vooral het noodlijdende Griekenland zag het invoerverbod op Iraanse olie niet graag komen. De Grieken nemen momenteel tegen zeer gunstige voorwaarden olie af van Iran en pleitten dan ook voor uitstel. Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk wilden echter van geen uitstel weten en overtuigden Athene dat er in de komende maanden oplossingen zullen gevonden worden voor het Griekse olieprobleem.

Momenteel wordt in die optiek al gekeken naar alternatieven. Andere olieproducerende landen als Saoedi-Arabië zouden toezeggingen doen en ook de herlancering van Libische olie-export zou soelaas moeten bieden. Ook België moet op zoek naar nieuwe leveranciers. België voert zeven à acht procent van zijn olieconsumptie uit Iran in.

Ondertussen ondernemen de VS en Europa verwoede pogingen om ook de Aziatische landen ervan te overtuigen om geen Iraanse olie meer in te slaan. India liet al verstaan dat het niet volgt in het embargo. Iran verkoopt het grootste deel van zijn olie-export aan China, India en andere landen in de regio.

Het Europese arsenaal van sancties werd maandag nog verder uitgebreid. De ministers gaven ook hun fiat voor een importverbod op petroleumproducten en een exportverbod voor materiaal voor de Iraanse oliesector. Bedrijven mogen ook niet langer investeren in de Iraanse oliesector.

Ook blokkeert Europa de tegoeden van de Iraanse centrale bank. De ministers bieden wel nog steeds ruimte voor ‘legitieme commerciële transacties’. Daarvoor wordt een soort toelatingsmechanisme met controles ingevoerd. De handel in goud, diamant en edelmetalen met de Iraanse autoriteiten en de centrale bank wordt stopgezet.

Met de sancties wil Europa de druk op Iran verder opvoeren. De westerse landen verdenken het islamitische regime e ervan kernwapens te ontwikkelen. Iran beweert dat het kernprogramma enkel burgerlijke doeleinden dient. De internationale onderhandelingen over het nucleaire programma bevinden zich al een hele tijd in een impasse.

Straat van Hormuz

Het vooraanstaande Iraanse parlementslid Heshmatollah Falahapisheh zei in een reactie op het besluit dat zijn land het recht heeft de Straat van Hormuz te sluiten, als vergelding voor de sancties. Iran heeft herhaaldelijk gedreigd de Straat van Hormuz te sluiten in het geval van een olie-embargo. De Straat van Hormuz is van groot belang voor de oliesector: veertig procent van de wereldolie passeert door de zee-engte.

bron: De Standaard